Izba Gospodarcza Hotelarstwa Polskiego

HOTREC: bieżące zagadnienia gospodarki współdzielenia w hotelarstwie

Rejestracja usług świadczonych w ramach gospodarki współdzielenia, wprowadzenie limitów ilościowych, uregulowanie kwestii podatkowych oraz bezpieczeństwo i ochrona zdrowia turystów, a także odpowiedzialność prawna platform internetowych i usługodawców – to najnowsze postulaty HOTREC w sprawie gospodarki współdzielenia.

W ostatnich latach dynamicznie rozwija się zjawisko tzw. gospodarki współdzielenia (sharing economy). Polega ono na świadczeniu usług za pośrednictwem platform internetowych przez osoby prywatne wykorzystujące własne środki lub zasoby. W turystyce jest to krótkotrwałe wynajmowanie prywatnych pokoi lub mieszkań, które stało się istotnym zagrożeniem dla licencjonowanej branży hotelarskiej. Jak dotąd zasadnicze sprawy dotyczące funkcjonowania gospodarki współdzielenia nie zostały jednoznacznie określone w ustawodawstwie wielu krajów ani regionów. Są to, między innymi, kwestie związane z definicją i limitami ilościowymi tej działalności, zasadami opodatkowania, standardami bezpieczeństwa czy odpowiedzialności prawnej.

Brak jasno określonych obowiązków usługodawców i pośredników działających w sferze gospodarki współdzielenia stawia ich w uprzywilejowanej sytuacji w stosunku do hotelarzy. Ci drudzy muszą przestrzegać całego systemu przepisów regulujących tę działalność, co pociąga za sobą znaczne wyższe koszty działalności. Taki stan rzeczy stanowi zagrożenie dla uczciwej konkurencji na rynku usług hotelarskich.

Jeszcze kilka lat temu usługi określane obecnie mianem gospodarki współdzielenia stanowiły marginalną część rynku i postrzegane były jako element „szarej strefy” w usługach turystycznych. Obecnie gospodarka współdzielenia uważana jest przez europejskie organizacje gospodarcze i niektórych przedstawicieli Unii Europejskiej za integralny element rynku turystycznego naszego kontynentu. Największa z platform internetowych działających w tej sferze Airbnb osiągnęła wartość rynkową wyższą od wielu globalnych sieci hotelowych. Co niemniej istotne, została przyjęta jako członek stowarzyszony do Światowej Organizacji Turystycznej (UNWTO) .

Europejska organizacja hotelarzy i gastronomów HOTREC, którego członkiem jest Izba Gospodarcza Hotelarstwa Polskiego, podejmuje obecnie intensywne działania na rzecz osiągnięcia w krajach europejskich  sytuacji prawnej gwarantującej zrównoważony rozwój licencjonowanej branży hotelarskiej i gospodarki współdzielenia w warunkach zdrowej konkurencji rynkowej. Dla osiągnięcia tego celu HOTREC podejmie działania na kilku płaszczyznach funkcjonowania gospodarki współdzielenia.

Pierwszy to sprawa rejestracji świadczonych usług. Właściciele lokali powinni rejestrować swą działalność. Platformy internetowe oferujące ich usługi powinny współpracować z władzami lokalnymi, usuwając ze swych katalogów nierejestrowane oferty, a także udostępniać informacje niezbędne do egzekwowania lokalnych przepisów.

Następna rzecz to ustalenie limitów ilościowych takiej działalności, na przykład: maksimum dni udostępniania mieszkania w ciągu roku, liczby mieszkań w dyspozycji jednego usługodawcy, liczby osób jednocześnie zakwaterowanych itd.

Kolejne postulaty HOTREC dotyczą uregulowania opodatkowania usług. Konieczne będzie tu, między innymi,  ustalenie limitu dochodu usługodawców, powyżej którego opodatkowanie wzrośnie do poziomu stosowanego w usługach komercyjnych. Platformy internetowe byłyby zobowiązane udostępniać stosowne informacje organom skarbowym.

Sprawy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia turystów to następna, zdaniem HOTREC, sprawa wymagająca odpowiednich uregulowań prawnych. Chodzi tu z jednej strony o przepisy gwarantujące fizyczne bezpieczeństwo samych turystów (sprawy budowlane, przeciwpożarowe), z drugiej zaś weryfikację tożsamości klientów zgodnie z przepisami Unii Europejskiej. W tej dziedzinie także przepisy wymagać powinny aktywnej roli pośredniczących platform internetowych.

Końcowe postulaty HOTREC dotyczą spraw odpowiedzialności prawnej platform internetowych i usługodawców - zapewnienie ochrony praw konsumentów zarówno ze strony właścicieli mieszkań, jak i pośredników. Władze lokalne powinny mieć możliwość nadzoru i zakazu działalności w stosunku do nierzetelnych usługodawców.

Spełnienie powyższych postulatów wymagać będzie wielu skomplikowanych i pracochłonnych działań. Najważniejsze z nich to przekonanie władz Unii Europejskiej o potrzebie stworzenia odpowiedniej legislacji, która ureguluje funkcjonowanie gospodarki współdzielenia w skali całego kontynentu. Najskuteczniejszą formą byłaby tu dyrektywa Komisji Europejskiej wydana w podobnym trybie jak ubiegłoroczna dyrektywa w sprawie imprez turystycznych. Jej wydanie zobowiązuje kraje członkowskie do włączenia jej ustaleń do prawa krajowego.